رسانه‌ی آوا: سوم می روزجهانی آزادی رسانه‌هاست، که در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود. در عین حال مرکز خبرنگاران افغانستان نتایج‌ یافته‌های خودرا  در مورد وضعیت آزادی رسانه‌ها در کشور در یک سال اخیر نشر کرد. این یافته‌ها نشان می‌دهد؛ از ماه می سال ۲۰۲۳ تا حالا، رسانه‌ها و خبرنگاران در کشور، بامحدودیت‌های بیش‌تری نسبت به سال‌های (می ۲۰۲۲ تا می۲۰۲۳) مواجه بودند و حقوق شان نقض به شکل گسترده‌تری نقض شده است.

از آغاز بازگشت دوباره‌ی طالبان تا اکنون، از ماه اسد ۱۴۰۰، تا اکنون ۱۷ دستورالعمل از سوی طالبان برای رسانه‌ها صادر شده است؛ این دستورالعمل‌ها شامل ممنوع شدن کار زنان در رادیو تلویزیون ملی، ممنوع شدن پوشش خبری تظاهرات و اعتراض‌های مدنی، وضع محدودیت‌ها برچگونگی تهیه و نشر خبر، گزارش و تولید محتوا، الزام به نام بردن از طالبان به عنوان حکومت افغانستان، ممنوع شدن نشر موسیفی، الزام زنان خبرنگار به پوشاندن صورت و منع حضور زنان در نمایش نامه‌ها و برنامه‌های سرگرمی رسانه‌ای، تفکیک جایگاه حصور زنان و مردان در رسانه‌ها و ممنوعیت مصاحبه زنان با مردان و یا مردان با زنان می‌شود.

و هم‌چنان، خودداری رسانه‌ها از مصاحبه با مخالفان و منتقدان طالبان، ممنوع شدن پخش برنامه‌های رادیو و تلویزیون‌های خارجی از طریق رسانه های داخلی، ممنوع شدن نشر اعلان‌های تجارتی با محتوای سیاسی، امنیتی و اجتماعی بدون هماهنگی مقام‌های مسوول طالبان، ممنوع بودن نقد مقام‌های طالبان، ممنوع بودن هم‌کاری با رسانه‌های "تبعیدی" و فشار بررسانه‌ها در خورداری از استفاده از "اصطلاحات بیگانه" از دیگر دستورالعمل‌های صادر شده است.

سه دستورالعمل از سوی مقام‌های محلی نیز صادر شد که ممنوع شدن نشر صدای زنان از رسانه‌ها، در ولاست هلمند، منع شدن عکاسی و گفتگوی تصویری مسوولان محلی با رسانه‌ها در قندهار و هم‌چنان ممنوع شدن تماس تلفنی زنان با رسانه‌ها در ولایت خوست می‌باشد. بربنیاد بررسی‌های مرکز خبرنگاران افغانستان، دستورالعمل‌های صادر شده، در برخی موارد بسیار مبهم بوده و برکار خبرنگاران، تولید برنامه‌س رسانه‌ها و محتوای کاری آن‌ها تاثیر ویران داشته است. یافته های مرکز خبرنگاران نیز نشان می‌دهد، رسانه‌ها و خبرنگارانی که این دستورالعمل‌هارا نادیده گرفته، تهدید، زندانی شده و یاهم نشر رسانه‌ها با اقدام‌های تنبیهی از جمله منع فعالیت موقت یا دایمی مواجه شده اند.

مرکز خبرنگاران افغانستان در ۱۲ ماه گذشته(۱۲می۲۰۲۳ تا می ۲۰۲۴)، ۱۳۶ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران را در کشور ثبت کرده، که ۷۲ مورد تهدید و ۶۴ رویداد آن یاز داشت خبرنگاران است. بررسی مرکز خبرنگاران افعانستان نشان می‌دهد که برای پوشش رویدادهای رسمی به رادیو و تلویزیون ملی و یا خبرگزاری باختر که دولتی است اولویت داده می‌شود و برای رسان‌های خصوصی به ویژع در ولایت‌ها کم‌تر به این چنین مراسم‌ها دعوت می‌شوند و یاهم خبرنامه‌های رسمی و معلومات خبری خیلی دیر یه دست‌رس خبرنگاران آزاد قرار می‌گیرد. مرکز خبرنگاران افغانستان از مقام‌های طالبان می‌خواهد با احترام به آزادی رسانه‌ها، اجازه دهند، رسانه‌ها و خبرنگاران بر مبنای قانون رسانه‌های همگانی و قانون دسترسی با اطلاعات، از حقوق خود برخوردار شوند.

فدراسیون خبرنگاران افغان در تبعید نیز روز‌جهانی آزادی مطبوعات را تبریک گفته و می‌افزاید، ما ام‌سال در حالی از سوم می روز جهانی آزادی مطبوعات بزرگ‌داشت می‌کنیم که منسوبین مطبوعات کشور با چالش‌های فراوان روبه‌رو اند. فدراسیون خبرنگاران افغان در تبعید می‌گوید، "صنف رسانه ها در حساس‌ترین برهه تاریخ قرار دارد، آزادی بیان در افغانستان زیر پا شده و خبرنگاران برای کسب اطلاعات از منابع با مشکلات فراوان روبرو اند."

فدراسیون خبرنگاران افغان در تبعید از مجامع بین‌المللی و نهاد‌های حمایوی صنف‌ رسانه‌ها در بیرون از مرز های افغانستان می‌خواهد که برای حفظ آزادی بیان تلاش به خرچ دهند و با اعمال فشار برطالبان آن‌هارا وادار کند تابه اصل آزادی بیان حرمت گذاشته فضای مطبوعات کشور را بیش‌تر از این تیره و تار نسازند.